شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) چیست؟

شاخص قیمت مصرف‌کننده (Consumer Price Index یا CPI) یکی از اصلی‌ترین ابزارهای سنجش تورم در اقتصاد است. این شاخص، تغییرات میانگین قیمت کالاها و خدمات مصرفی را در طول زمان نشان می‌دهد و به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند قدرت خرید واقعی پول و روندهای بازار را تحلیل کنند. اما سوال اصلی چیست؟ نوسانات CPI چه ارتباطی با بازار ارزهای دیجیتال دارد؟

در این مطلب از وبلاگ اتراکس به بررسی شاخص قیمت مصرف کنند و تاثیر آن بر بازار ارز دیجیتال خواهیم پرداخت. 

شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) چگونه کار می‌کند؟

• انتخاب سبد کالا و خدمات: ابتدا یک سبد از کالاها و خدمات رایجی که خانوارها خریداری می‌کنند، انتخاب می‌شود. این سبد شامل مواردی مانند مواد غذایی، مسکن، حمل‌و‌نقل، پوشاک، بهداشت و مراقبت‌های شخصی، و تفریح و سرگرمی است.
• تعیین وزن: به هر کالای موجود در سبد، وزنی متناسب با اهمیت آن در هزینه‌های خانوار اختصاص داده می‌شود؛ به‌عنوان مثال، وزن مسکن معمولاً بیشتر از وزن پوشاک است.
• تعیین قیمت‌ها: در دوره‌های زمانی مختلف، قیمت کالاهای موجود در سبد جمع‌آوری و ثبت می‌شود.
• محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده: با مقایسه قیمت کل سبد در دوره‌های مختلف، شاخص قیمت مصرف‌کننده محاسبه می‌شود.

CPI بر اساس یک سبد کالا و خدمات محاسبه می‌شود که شامل اقلامی مثل مواد غذایی، مسکن، حمل‌ونقل، پوشاک و سرگرمی است. هر کالا وزن خاص خود را دارد و با جمع‌آوری قیمت‌ها در دوره‌های مختلف، تغییرات شاخص مشخص می‌شود.

فرمول محاسبه CPI:

برای محاسبه تورم:

مثلاً اگر CPI از ۲۶۵ به ۳۰۰ برسد، تورم حدود ۱۳٪ است.

شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) چه تاثیری بر بازار ارز دیجیتال دارد؟

• سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی: یکی از مهم‌ترین دلایل این تأثیر، ارتباط مستقیم شاخص قیمت مصرف کننده با سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی است. زمانی که نرخ تورم که با شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) اندازه‌گیری می‌شود افزایش می‌یابد، بانک‌های مرکزی معمولاً برای کنترل آن، نرخ بهره را افزایش می‌دهند. این افزایش نرخ بهره می‌تواند بر جذابیت دارایی‌های با ریسک بالاتر مانند ارزهای دیجیتال تأثیر بگذارد.
• جذب سرمایه‌گذاران: نوسانات شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) می‌تواند بر تصمیم سرمایه‌گذاران برای ورود یا خروج از بازارهای مختلف تأثیر بگذارد. در شرایط تورمی بالا، سرمایه‌گذاران ممکن است به دنبال دارایی‌هایی با ارزش حفظ‌شده‌تر مانند طلا یا ارزهای دیجیتال باشند.
• دلار آمریکا به‌عنوان ارز ذخیره جهانی: تغییرات شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) در ایالات متحده، به‌عنوان بزرگترین اقتصاد جهان، تأثیر مستقیمی بر ارزش دلار آمریکا دارد. از آن‌جایی که بسیاری از ارزهای دیجیتال با دلار قیمت‌گذاری می‌شوند، تغییرات ارزش دلار می‌تواند بر قیمت آن‌ها تأثیر بگذارد.

تاثیر شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) بر قیمت بیت کوین

شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) به‌عنوان یک شاخص کلیدی اقتصادی، به‌طور غیر مستقیم بر قیمت بیت کوین تاثیر می‌گذارد. این تاثیر از طریق سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی و واکنش سرمایه‌گذاران به تغییرات نرخ تورم ایجاد می‌شود.

• افزایش نرخ تورم (CPI بالا): زمانی که نرخ تورم افزایش می‌یابد، بانک‌های مرکزی معمولاً برای کنترل آن، نرخ بهره را افزایش می‌دهند. افزایش نرخ بهره باعث کاهش جذابیت دارایی‌های با ریسک بالا مانند بیت کوین می‌شود، زیرا سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند پول خود را در دارایی‌های با ریسک کمتر و بازده ثابت مانند اوراق قرضه سرمایه‌گذاری کنند. این امر می‌تواند منجر به کاهش قیمت بیت کوین شود.
• کاهش نرخ تورم (CPI پایین): برعکس، زمانی که نرخ تورم کاهش می‌یابد، بانک‌های مرکزی ممکن است نرخ بهره را کاهش دهند تا فعالیت اقتصادی را تحریک کنند. کاهش نرخ بهره باعث افزایش جذابیت دارایی‌های با ریسک بالا مانند بیت کوین می‌شود و می‌تواند به افزایش قیمت آن کمک کند.

تاریخ	CPI آمریکا	روند بازار کریپتو	تغییر قیمت بیت‌کوین
۱۳ دسامبر ۲۰۲۲	۷.۱٪	صعودی	۳/۳٪
۱۰ نوامبر ۲۰۲۲	۷.۷٪	صعودی	۱۰/۷٪
۱۳ اکتبر ۲۰۲۲	۸.۲٪	رنج	۱/۱۷٪
۱۳ سپتامبر ۲۰۲۲	۸.۳٪	نزولی	-۹/۹٪

این جدول نشان‌دهنده آن است که افزایش یا کاهش CPI می‌تواند تاثیر مستقیم یا غیرمستقیم بر قیمت ارزهای دیجیتال داشته باشد.

تاثیر شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) بر قیمت آلت کوین‌ها

• تورم بالا و جستجوی ارزش: در شرایط تورمی بالا، سرمایه‌گذاران به دنبال دارایی‌هایی می‌گردند که ارزش خود را حفظ کنند یا حتی افزایش دهند. آلت کوین‌ها به‌عنوان یک دارایی ذخیره ارزش و ابزاری برای مقابله با تورم در نظر گرفته می‌شوند. بنابراین، در شرایط تورمی بالا، تقاضا برای آلت کوین‌ها ممکن است افزایش یابد.
• نوسانات CPI و افزایش ریسک: نوسانات شدید CPI می‌تواند باعث افزایش عدم قطعیت در بازارها و افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال شود. در نتیجه، سرمایه‌گذاران ممکن است از بازار خارج شوند و قیمت آلت کوین‌ها کاهش یابد.

ارتباط نرخ بهره با شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)

نرخ بهره و شاخص قیمت مصرف کننده از دل هم بیرون می‌آیند:

• تورم بالا و افزایش نرخ بهره: زمانی که شاخص قیمت مصرف کننده بالا می‌رود، به این معنی است که قدرت خرید پول کاهش یافته است. برای کنترل این وضعیت، بانک‌های مرکزی معمولاً نرخ بهره را افزایش می‌دهند. با افزایش نرخ بهره، هزینه وام‌گیری افزایش می‌یابد و در نتیجه، تقاضا برای کالاها و خدمات کاهش می‌یابد. کاهش تقاضا به نوبه خود می‌تواند به کاهش فشارهای تورمی کمک کند.
• تورم پایین و کاهش نرخ بهره: برعکس، زمانی که شاخص قیمت مصرف کننده پایین است، بانک‌های مرکزی ممکن است نرخ بهره را کاهش دهند تا فعالیت اقتصادی را تحریک کنند. با کاهش نرخ بهره، هزینه وام‌گیری کاهش می‌یابد و افراد و کسب‌وکارها تشویق می‌شوند تا بیشتر وام بگیرند و سرمایه‌گذاری کنند. این امر می‌تواند به افزایش تقاضا و در نهایت به افزایش تورم کمک کند.

استفاده از شاخص قیمت مصرف کننده در سازمان‌های آمریکا

شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) در آمریکا توسط طیف گسترده‌ای از نهادها و افراد برای اهداف مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در زیر به برخی از مهم‌ترین استفاده‌کنندگان CPI در ایالات متحده اشاره می‌کنیم:

• اداره آمار کار ایالات متحده (Bureau of Labor Statistics – BLS): این سازمان دولتی مسئول جمع‌آوری، پردازش و انتشار داده‌های CPI است. BLS به طور ماهانه گزارش‌های مفصلی در مورد تغییرات CPI منتشر می‌کند که برای سیاست‌گذاران، اقتصاددانان و عموم مردم بسیار مهم است.
• بانک فدرال: بانک مرکزی ایالات متحده (فدرال رزرو) از CPI برای ارزیابی سطح تورم و اتخاذ تصمیمات سیاست پولی استفاده می‌کند. افزایش نرخ تورم (CPI بالا) معمولاً منجر به افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو می‌شود تا به کنترل تورم کمک کند.
• کنگره ایالات متحده: کنگره از داده‌های CPI برای ارزیابی اثربخشی سیاست‌های اقتصادی، تدوین قوانین جدید و تخصیص بودجه استفاده می‌کند.
• کسب‌وکارها: شرکت‌ها و کسب‌وکارهای مختلف از CPI برای برنامه‌ریزی مالی، تعیین قیمت محصولات و خدمات، مذاکره در مورد قراردادها و ارزیابی رقبای خود استفاده می‌کنند. برای مثال، شرکت‌ها ممکن از CPI برای پیش‌بینی هزینه‌های آینده و تنظیم قیمت‌های محصولات خود استفاده کنند.
• سرمایه‌گذاران: سرمایه‌گذاران از CPI برای ارزیابی ارزش واقعی دارایی‌های خود و تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند. افزایش تورم (CPI بالا) می‌تواند بر ارزش سهام، اوراق قرضه و سایر دارایی‌ها تأثیر بگذارد.

FAQ – پرسش‌های متداول درباره CPI و کریپتو