همزمان که دنیای اطراف ما، چه از لحاظ سنتی و چه از لحاظ تنکولوژی به پیشرفت و توسعه خود ادامه می‌دهد. در گوشه‌ای از این دنیا حوزه وب هم به سرعت در حال تکامل و پیشرفت خود است. امروزه وب 3 و فناوری بلاکچین باهم ترکیب شده‌اند و انقلابی هدفمند و بزرگ را شکل داده، و دگرگونی‌های عظیمی را در سیستم‌های مالی و نظارتی به وجود آورده‌اند.
مقدمه
چند سال پیش، وقتی کلمه “وب 3 و فناوری بلاکچین” را می‌شنیدیم، تنها چیزی که به آن فکر می‌کردیم ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، اتریوم و موارد مشابه بودند. اما اکنون این اصطلاح رشد کرده است تا موارد گسترده‌تر دیگر را حتی برای افراد غیر حرفه‌ای نیز در بر بگیرد.
برای آشنایی با فناوری بلاکچین کلیک کنید.
وب 1.0 چیست؟ (۱۹۸۵ تا ۲۰۰۵)
وب 1.0 که به عنوان “وب ایستا” شناخته می‌شود، اولین نسل از اینترنت بود که در دهه 90 میلادی کاربران را با امکان دسترسی به اطلاعات آشنا کرد. اما این نسخه از وب، برخلاف نسل‌های بعدی، تعامل کاربری بسیار کمی داشت به طوری که کاربران فقط می‌توانستند محتوا را مشاهده کنند، بدون آنکه بتوانند امکان مشارکت یا ایجاد تغییر در آن را داشته باشند. در این دهه، وب‌سایت‌ها عمدتاً شامل صفحات ثابت HTML بودند و هیچگونه ساختار تعاملی نداشتند.
یکی از چالش‌های اساسی این دوره، نداشتن الگوریتم‌های پیشرفته برای جستجو و دسته‌بندی داده ها و اطلاعات بود. در نتیجه، کاربران برای دسترسی به مطالب موردنظرشان مجبور بودند از دایرکتوری‌های خاص استفاده کنند. در حقیقت، اینترنت در آن زمان مانند یک خیابان یک‌طرفه با مسیر محدود بود که در آن تنها گروه خاصی از افراد توانایی تولید محتوا داشتند.
وب 2.0 (۲۰۰۵)
با پیشرفت فناوری‌های وب مانند HTML5، CSS3 و جاوا اسکریپت، اینترنت وارد مرحله‌ای شد که به “وب اجتماعی” یا وب 2.0 معروف است. این دوره، آغاز تحول بزرگی در نحوه تعامل کاربران با اینترنت بود. در این دوره شرکت‌ها و استارتاپ‌های بزرگی مانند یوتیوب، فیسبوک، ویکی‌پدیا و سایر شبکه‌های اجتماعی شکل گرفتند و بستری را فراهم کردند که در آن کاربران نه‌تنها به محتوا دسترسی داشتند، بلکه می‌توانستند به‌راحتی محتوای خود را نیز به اشتراک بگذارند.
یکی از خصوصیات مهم و اساسی وب 2.0، یکپارچگی و اشتراک‌گذاری اطلاعات بین برنامه‌ها و پلتفرم‌ها بود که این امر منجر به رشد شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوای کاربرمحور شد. در این دوره، ابزارهای دیجیتال با کمک نوآوران حوزه فناوری، از جمله جفری زلدمن، توسعه یافته و امکاناتی فراتر از آنچه در وب 1.0 وجود داشت در اختیار کاربران قرار گرفت.
وب 3.0 آینده‌ای هوشمند و غیرمتمرکز
وب 3.0 مرحله جدیدی از تکامل اینترنت است که در آن تکنولوژی‌هایی مانند هوش مصنوعی (AI)، کلان‌داده (Big Data) و فناوری دفتر کل توزیع‌شده (DLT) نقش اساسی ایفا می‌کنند. هدف اصلی این نسل، هوشمندتر شدن اینترنت و افزایش تعامل میان انسان و ماشین از طریق الگوریتم‌های پیشرفته پردازش داده است.
“تیم برنرز-لی”، خالق شبکه جهانی وب، مفهوم وب معنایی (Semantic Web) را به عنوان ایده اولیه وب 3.0 مطرح کرد. در این نسل، محتوا به شکلی سازمان‌یافته‌تر و هوشمندتر پردازش می‌شود، به‌صورتی که ربات‌ها نیز قادر به درک و تفسیر معنای داده‌ها هستند. به بیان دیگر، وب 3.0 زمینه‌ای را فراهم می‌کند که در آن تصمیم‌گیری‌های دیجیتال توسط انسان و ربات به‌صورت هماهنگ انجام شود.
وب 3.0 و ارتباط آن با بلاکچین و ارزهای دیجیتال
وب 3.0 با تکیه بر پروتکل‌های غیرمتمرکز مانند بلاکچین، بستری را آماده می‌کند که در آن تراکنش‌ها و تعاملات دیجیتال بدون نیاز به واسطه‌های قدیمی انجام شوند. ارزهای دیجیتال که بر بستر بلاکچین فعالیت می‌کنند، در این نسل از اینترنت نقشی کلیدی دارند و از طریق قراردادهای هوشمند امکان انجام معاملات بدون واسطه را فراهم می‌کنند.
امروزه، فناوری‌های web 3.0 در حوزه‌هایی مانند دیفای (DeFi)، ذخیره‌سازی داده‌های غیرمتمرکز (مانند فایل‌کوین) و متاورس در حال گسترش هستند. این فناوری‌ها نه‌تنها نحوه تعامل کاربران با اینترنت را متحول می‌کنند، بلکه مدل‌های سنتی کسب‌وکار را به سمت یک اکوسیستم دیجیتال آزاد و هوشمند هدایت می‌کند.
ارز دیجیتال
یکی از حوزه‌های حساس امروزی است، زیرا با گذشت هر دقیقه، دارندگان کریپتو یا به میزان زیادی ضرر می‌کنند یا مقدار زیادی پول به دست می‌آورند. امروزه تعداد زیادی از این ارزهای دیجیتال وجود دارد. آنها برای ارائه یک روش غیرمتمرکز مالی (DeFi) توسعه یافته‌اند. اگرچه این یک نوع سرمایه گذاری مخاطره‌آمیز است، اما تأثیر آن بر نحوه پرداخت ما برای کالاها و خدمات روزمره هنوز کاملاً آشکار نشده است. این به عنوان اولین منطقه‌ای است که در آن web 3 و فناوری بلاکچین به کار گرفته شد. و موفقیت آن ثابت شده است که دروازه‌ای برای کاربرد بسیار گسترده‌تر در فناوری‌های جدید است.
NFT ها
NFTها، نامی که احتمالاً در به گوشتان آشناست، روی web 3 و فناوری بلاکچین اجرا می‌شود و یک هنر دیجیتال را با مجموعه‌ای از داده‌ها شناسایی می‌کند که آن را به سوابق قبلی مرتبط می‌کند، ارزش معاملاتی زیادی را برای هنرمندان و سازندگان دیجیتال تسهیل کرده است. از این رو هنر دیجیتالی را تسهیل می‌کند که تنها یک مبدا داشته باشد و اصالت آن تضمین می‌شود، اما مالکیت می‌تواند از طریق شبکه بلاکچین از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
متاورس
متاورس، که برای اولین بار در رمان علمی تخیلی نیل استفنسون در سال 1992 در “سقوط برفی” ظاهر شد، نوید دنیای مجازی را می‌دهد، بسیار شبیه دنیای واقعی که در آن مردم می‌توانند دارایی‌های دیجیتالی مانند املاک، کفش‌های کتانی و سایر دارایی‌ها را داشته باشند.
کار با واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و فناوری‌های بلاک چین بسیار آسان می‌شوند. پیش‌بینی می‌شود که آینده، اینترنت باشد، فقط این که در حال حاضر در حال گذراندن مرحله تکامل خود است، درست مانند اینترنت در دهه 90. تامین انرژی متاورس با سیستم‌های پایه بلاکچین به ویژه برنامه‌های DeFi به معنای روش جدیدی برای کار، بازی، خرید، آموزش و غیره است.
سخن پایانی
web 1.0 نقطه آغاز اینترنت بود که ساختاری ایستا داشت و تعامل محدودی را برای کاربران فراهم می‌کرد. با ظهور web 2.0، اینترنت به بستری تعاملی‌تر تبدیل شد و شبکه‌های اجتماعی، تجارت الکترونیک و تولید محتوای کاربرمحور گسترش یافتند. اکنون، web 3.0 با رویکردی غیرمتمرکز، هوشمند و خودکار در حال شکل‌گیری است و انتظار می‌رود که در آینده نزدیک، مدل‌های سنتی اینترنت را دگرگون کند.
