راگ پول در ارز دیجیتال: آشنایی با کلاهبرداری Rug Pull و نحوه شناسایی آن

راگ‌ پول چیست؟ بررسی انواع و نحوه وقوع راگ پول در بازار رمزارزها

راگ‌ پول (Rug Pull) یکی از کلاهبرداری‌های رایج در دنیای کریپتو است که به‌طور خاص در صرافی‌های غیرمتمرکز و پروژه‌های توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) رخ می‌دهد.  این نوع کلاهبرداری زمانی رخ می‌دهد که توسعه‌دهندگان یک پروژه‌ ارز دیجیتال یا توکن جدید، پس از جذب سرمایه از طریق فروش توکن‌ها، به طور ناگهانی نقدینگی پروژه را برداشت کرده و از پروژه فرار می‌کنند. در این زمان، سرمایه‌گذاران به امید رشد پروژه و افزایش ارزش توکن‌ها، سرمایه‌های خود را از دست می‌دهند و فقط توکن‌های بی‌ارزش باقی می‌مانند.

عبارت “راگ‌ پول” در معنای کلمه به معنی “کشیدن فرش از زیر پای کسی” است و به خوبی توصیف کننده این اتفاق است، چرا که کلاهبرداران پروژه را به‌طور ناگهانی رها می‌کنند و سرمایه‌گذاران با دارایی‌هایی بی‌ارزش باقی می‌مانند.

چطور راگ‌ پول رخ می‌دهد؟

در اکثر این نوع کلاهبرداری‌ها، معمولاً تیم‌های توسعه‌دهنده هویت‌های جعلی و ناشناسی دارند و هیچ فرآیند احراز هویت (KYC) در کار نیست. از این رو، هر کسی می‌تواند به راحتی یک توکن ایجاد کند و آن را در صرافی‌های غیرمتمرکز مانند یونی‌سواپ (Uniswap) و پنکیک‌سواپ (PancakeSwap) عرضه کند. کلاهبرداران معمولاً با تبلیغات فریبنده و وعده‌های بازدهی بالا در شبکه‌های اجتماعی مانند ایکس (توییتر سابق)، اینستاگرام و تلگرام شروع به جذب کاربر و سرمایه‌گذار می‌کنند. در نهایت، سرمایه‌گذاران با آرزوی ثروتمند شدن وارد پروژه می‌شوند، اما با سقوط ارزش توکن‌ها و فرار کلاهبرداران مواجه می‌شوند.

انواع مختلف راگ پول

کلاهبرداری‌های راگ پول معمولاً به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: راگ‌ پول سخت و راگ‌ پول نرم. در اینجا به بررسی تفاوت‌های این دو نوع کلاهبرداری می‌پردازیم:

1. راگ پول نرم: فروش تدریجی و سقوط ارزش:
   
   راگ پول از طریق استخر نقدینگی: در این روش، کلاهبرداران نقدینگی استخر را برداشت کرده و پروژه را رها می‌کنند. این یکی از رایج‌ترین و شایع‌ترین شیوه‌ها است که معمولاً در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) رخ می‌دهد. کلاهبرداران به سرعت با تبلیغات فریبنده سرمایه‌گذاران را جذب می‌کنند و پس از جذب نقدینگی، سرمایه‌ها را از استخر خارج می‌کنند. پروژه NFT Animoon یک نمونه بارز از راگ‌پول نرم است که در آن، توسعه‌دهندگان با فروش توکن‌ها ۶/۳ میلیون دلار به سرقت بردند.
   
2. راگ پول سخت: کدهای مخرب در قراردادهای هوشمند:
   
   در این روش، کلاهبرداران با تغییر کد قراردادهای هوشمند، دسترسی به فروش توکن‌ها را محدود می‌کنند. این دستکاری‌ها باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران نتوانند توکن‌های خود را بفروشند و تنها توسعه‌دهندگان پروژه بتوانند به فروش آن‌ها بپردازند. یکی از نمونه‌های معروف این نوع کلاهبرداری، پروژه StableMagnet بود که در آن توسعه‌دهندگان با استفاده از قراردادهای هوشمند خاص، نقدینگی پروژه را سرقت کردند.
   

نمونه‌های بزرگ راگ پول در تاریخ ارزهای دیجیتال

راگ پول ها معمولاً توجه زیادی را در جامعه رمزارزی جلب می‌کنند. در ادامه به برخی از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین کلاهبرداری‌های راگ‌پول در تاریخ رمزارزها اشاره می‌کنیم:

۱- لونا (LUNA Yield) – ۲۰۲۲: سقوط تلخ دیفای:

پروژه LUNA در سال ۲۰۲۲، در حالی که بازار رمزارزها درگیر نزول بود، با سقوط شدید خود باعث از دست رفتن بیش از ۴۰ میلیارد دلار سرمایه در بازار شد. هرچند هنوز اتهامات علیه مدیران پروژه اثبات نشده است، اما این سقوط یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای منفی تاریخ رمزارزها بود.

۲- راگ پول Meerkat Finance:

پروژه “Meerkat Finance” در مارس 2021 به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین کلاهبرداری‌های دیفای شناخته شد. این پروژه، پس از سرقت ۳۱ میلیون دلار، اعلام کرد که هکرها مسئول این کلاهبرداری هستند. اما پس از تحقیقات، مشخص شد که اعضای تیم توسعه‌دهنده خود در این سرقت نقش داشته‌اند.

۳- تودکس (Thodex) ۲۰۲۱:

کلاهبرداری عظیم در ترکیه

در سال ۲۰۲۱، Thodex یک صرافی رمزارز در ترکیه، با سرقت بیش از ۲ میلیارد دلار از سرمایه‌گذاران، به یکی از بزرگ‌ترین کلاهبرداری‌های تاریخ تبدیل شد. بنیان‌گذار این صرافی به بهانه انجام تعمیرات سیستم، عملیات صرافی را متوقف کرد و سپس با سرمایه‌های کاربران فرار کرد.

۴- توکن بازی مرکبی (Squid Game Token) ۲۰۲۱:

دامی به نام «بازی مرکبی»

توکن Squid Game که الهام‌گرفته از سریال معروف نتفلیکس بود، در مدت کوتاهی قیمت آن به ۲۸۰۰ دلار رسید. اما پس از مدتی، توسعه‌دهندگان توکن تمام نقدینگی آن را برداشت کرده و قیمت توکن به صفر سقوط کرد. این کلاهبرداری به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین راگ‌پول‌های تاریخ شناخته شد.

۵. اوردینالز بایننس Ordinals Finance (OFI)

در آوریل ۲۰۲۳، پروژهٔ دیفای Ordinals Finance (OFI) که روی شبکهٔ Ethereum فعالیت می‌کرد، توسط شرکت امنیتی CertiK به‌عنوان یک «راگ پول» تأیید شد؛ طبق گزارش، تیم توسعه‌دهنده ابتدا با استفاده از تابع «safuToken» حدود ۲۵۶ میلیون توکن OFI و سپس از طریق تابع «ownerRewithdraw» حدود ۱۳ میلیون توکن دیگر را از قراردادهای هوشمند خارج کرد، که در مجموع ۲۶۹ میلیون توکن را شامل شد. مطابق داده‌ها، ارزشی حدود ۱ میلیون دلار برای سرمایه‌گذاران از دست رفت و دارایی‌ها به یک آدرس شخصی منتقل و سپس با استفاده از میکسر Tornado Cash پاک‌سازی شدند. پس از این رخداد، تمامی حساب‌های رسانه‌ای پروژه حذف شدند و قیمت OFI نیز بیش از ۹۵‑۹۶٪ سقوط کرد.

چطور از راگ پول‌ها در امان بمانیم؟ نکات شناسایی راگ پول ها

برای جلوگیری از وقوع راگ پول و محافظت از دارایی‌های خود، باید چند نکته مهم را رعایت کنید:شناسایی راگ‌پول ممکن است همیشه ساده نباشد، اما با رعایت نکات زیر می‌توانید از بیشتر کلاهبرداری‌ها در دنیای رمزارزها در امان بمانید:
۱- تحقیق و بررسی پروژه‌ها:

همیشه قبل از سرمایه‌گذاری، تحقیق کنید و از هویت توسعه‌دهندگان پروژه مطمئن شوید. تیم‌هایی که به‌طور ناشناس فعالیت می‌کنند، می‌توانند علائم هشداردهنده‌ای از کلاهبرداری باشند.

۲- بررسی عرضه توکن:

اگر اکثریت توکن‌های یک پروژه در اختیار یک یا چند کیف پول خاص باشد، باید از آن پروژه دوری کنید. این می‌تواند نشان‌دهنده نقشه کلاهبرداران برای فرار با نقدینگی باشد.

۳- وعده‌های غیرواقعی

اگر پروژه‌ای وعده بازدهی‌های غیرواقعی و غیرمنطقی دهد، احتمالاً با یک کلاهبرداری مواجه هستید. در دنیای رمزارزها هیچ سودی بدون ریسک وجود ندارد.

۴- بررسی نقدینگی قفل‌شده:

پروژه‌هایی که نقدینگی قفل‌شده ندارند، می‌توانند در معرض خطر سرقت نقدینگی قرار بگیرند. همیشه مطمئن شوید که نقدینگی پروژه قفل شده باشد.

۵- هشدار به تغییرات قیمت ناگهانی:

اگر قیمت توکن‌ها به‌طور غیرمنتظره و بدون دلیل منطقی افزایش پیدا کند، احتمالاً این یک سیگنال از پامپ و دامپ (پمپاژ و تخلیه قیمت) است.

۶- بررسی کد قراردادهای هوشمند:

مطمئن شوید که کد قراردادهای هوشمند پروژه‌ها حسابرسی شده باشد. پروژه‌هایی که کدهای غیرشفاف دارند، ممکن است شامل کدهای مخرب برای کلاهبرداری باشند.

۷- هویت تیم‌های توسعه‌دهنده را بررسی کنید:

توسعه‌دهندگان ناشناس یا بدون سابقه قابل اعتماد، پرچم قرمز بزرگی هستند. تیم‌هایی که شفافیت دارند و اطلاعات کافی از آن‌ها در دسترس است، معمولاً در مقایسه با تیم‌های ناشناس اعتبار بیشتری دارند.

چگونه راگ پول‌ها از لحاظ قانونی و اخلاقی بررسی می‌شوند؟

راگ پول‌ها همیشه غیرقانونی نیستند، اما اکثر آن‌ها از لحاظ اخلاقی اشتباه و نادرست هستند. در حالی که برخی از کلاهبرداری‌ها مانند “راگ پول سخت” (که در آن کدهای مخرب در قراردادهای هوشمند گنجانده می‌شوند) غیرقانونی هستند، برخی دیگر مانند “راگ پول نرم” که در آن توکن‌ها به‌طور ناگهانی دامپ می‌شوند، ممکن است غیرقانونی نباشند، اما به‌طور قطعی از نظر اخلاقی غلط هستند.

تأثیر راگ‌ پول‌ها بر پذیرش رمزارزها

لازم است بدانیم راگ‌پول‌ها فقط به سرمایه‌گذارانی که سرمایه خود را از دست داده‌اند آسیب نمی‌زنند؛ بلکه لکه سیاهی بر تاریخچه دنیای رمزارزها می‌گذارند. بازار رمزارزها هنوز کمتر از یک دهه سابقه دارد و چنین کلاهبرداری‌ها باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران بزرگ و مؤسسات نسبت به رمزارزها محتاط باشند. این رویدادها می‌تواند منجر به وضع قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای بازار رمزارزها شود که در نهایت به کاهش نقدینگی در بازار منجر می‌شود. با این حال، این تأثیرات معمولاً کوتاه‌مدت است و با تنظیم مقررات بیشتر، این قوانین می‌توانند به کاربرپسندتر شدن محیط رمزارزها کمک کنند.

نتیجه‌گیری: آگاهی کلید موفقیت در دنیای رمزارزها

راگ پول یکی از کلاهبرداری‌های رایج در دنیای ارزهای دیجیتال است که می‌تواند سرمایه‌گذاران را به‌شدت آسیب‌پذیر کند. آگاهی از این نوع کلاهبرداری‌ها و استفاده از روش‌های مختلف برای شناسایی آن‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا از دارایی‌های خود محافظت کرده و از سرمایه‌گذاری‌های پرسود در این بازار بهره‌مند شوید.

برای جلوگیری از افتادن در دام این کلاهبرداری‌ها، همیشه تحقیقات کافی انجام دهید و از پروژه‌های شناخته‌شده و معتبر سرمایه‌گذاری کنید.

سوالات متداول (FAQ) درباره راگ‌ پول