با توجه به رشد سریع پروژه‌های رمزارزی، کلاهبرداری ارز دیجیتال به یکی از نگرانی‌های اصلی کاربران تبدیل شده است. در این میان، پروژه‌های ایردراپ، به‌ویژه ایردراپ‌های تلگرامی، بستر مناسبی برای سودجویی و کلاهبرداری ایجاد کرده‌اند. بسیاری از کاربران کریپتو با امید به دریافت ارز دیجیتال رایگان در این ایردراپ‌ها شرکت می‌کنند، اما با خطراتی نظیر سرقت اطلاعات، دسترسی به کیف پول‌های دیجیتال، یا حتی دریافت توکن‌های بی‌ارزش مواجه می‌شوند. پروژه‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال معمولا از چند روش استفاده می‌کنند:
- صرافی‌های ارز دیجیتال تقلبی
- طرح‌های پانزی
- سوء استفاده از نام افراد مشهور
- کلاهبرداری از طریق هوش مصنوعی و…
در این مطلب از وبلاگ اتراکس به بررسی انواع روش‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال و راه‌های مقابله با آن‌ها خواهیم پرداخت.
| روش کلاهبرداری | نام پروژه | سرمایه به سرقت‌رفته |
| مهندسی اجتماعی | BitConnect | ۲ میلیارد دلار |
| سایت‌های فیشینگ | PancakeSwap | ۳۰ تا ۵۰ میلیون دلار |
| طرح‌های پانزی و هرمی | PlusToken | ۳ میلیارد دلار |
| عرضه اولیه جعلی | PlexCoin | ۱۵ میلیون دلار |
| راگ پول | Squid Game | ۳/۳۸ میلیون دلار |
| استخراج ابری جعلی | CryptoMining.Farm | ۱۶۰ میلیون دلار |
معرفی انواع کلاهبرداری ارز دیجیتال
کلاهبرداری ارز دیجیتال اشکال مختلفی دارد؛ تصور کنید که یک کلاهبردار عادی برای دزدی از حساب بانکی شما، ممکن است لینک اسکم برایتان ارسال کند یا اطلاعات کارت بانکی شما را بدزدد. کلاهبرداری ارز دیجیتال نیز از طریق روش‌ها متفاوتی صورت می‌گیرد که در ادامه هر یک از آن‌ها را به تفصیل توضیح می‌دهیم.
روش اول کلاهبرداری ارز دیجیتال: پروژه‌های مهندسی اجتماعی
برای کلاهبرداری‌های مهندسی اجتماعی، عاملان از دستکاری روانی و فریب برای به دست آوردن کنترل اطلاعات حساب‌های کاربری استفاده می‌کنند. کلاهبرداران پروژه‌های مهندسی اجتماعی وانمود می‌کنند یک نهاد قابل اعتماد مانند یک سازمان دولتی، پشتیبانی فنی یک صرافی رمزارز یا… هستند.
کلاهبرداران به همان اندازه که لازم است برای جلب اعتماد قربانی احتمالی زمان می‌گذارند و از کاربر می‌خواهند که کلیدهای خصوصی خود را در اختیار آن‌ها قرار دهد یا حساب خود را به یک کیف پول ارز دیجیتال متصل کند.
کلاهبرداری ارز دیجیتال BitConnect
BitConnect به‌عنوان یک پلتفرم وام‌دهی و سرمایه‌گذاری معرفی شد که وعده بازدهی بالای روزانه را به کاربران می‌داد. این پروژه به کاربران اجازه می‌داد بیت‌کوین خود را به سیستم واریز کنند و در ازای آن توکن بیت‌کانکت دریافت کنند. این توکن‌ها را می‌توانستند در پلتفرم سرمایه‌گذاری کرده و به ازای آن بازدهی قابل توجهی دریافت کنند.
در سال ۲۰۱۸، BitConnect ناگهان بسته شد و ارزش توکن‌های آن به صفر رسید. این پروژه یک طرح پانزی بود و بنیان‌گذاران آن با مبالغ هنگفتی از کاربران ناپدید شدند.
برای اطلاعات بیشتر درمورد پروژه BitConnect روی این لینک کلیک کنید.
روش دوم کلاهبرداری ارز دیجیتال: سایت‌های فیشینگ
سایت Fishing یک وب‌سایت جعلی است که توسط مجرمان سایبری برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات حساس مانند نام کاربری، رمز عبور، شماره کارت اعتباری یا سایر اطلاعات شخصی ایجاد شده است. این سایت‌ها اغلب به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که شبیه به وب‌سایت‌های قانونی، مانند وب‌سایت‌های مربوط به بانک‌ها، آنلاین‌شاپ‌ها یا پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی هستند تا کاربران را فریب دهند.
سایت‌های فیشینگ معمولا مشخصات زیر را دارند:
- نامک یا URL مشکوک مانند Amaz0n.com
- ارسال ایمیل‌های مشکوک
- عدم وجود HTTPS: بسیاری از سایت‌های قانونی از HTTPS استفاده می‌کنند که با نماد قفل در مرورگر نشان داده شده است.
- تاکتیک‌های فشار: سایت‌های فیشینگ ممکن است پیام‌های فوری مانند «حساب شما قفل می‌شود» یا «پیشنهاد با زمان محدود» را نمایش دهند تا از کاربران بخواهند سریع روی یک لینک کلیک کنند.
کلاهبرداری فیشینگ PancakeSwap
پنکیک‌سواپ یکی از پروتکل‌های دیفای محبوب در بایننس اسمارت چین (BSC) است. کلاهبرداران با ساخت وب‌سایت‌های جعلی شبیه به PancakeSwap و از طریق تبلیغات یا پیام‌های اجتماعی کاربران را به صفحات فیشینگ هدایت می‌کردند.
کاربران با اتصال کیف‌پول خود به این سایت‌های جعلی، دسترسی کامل به موجودی توکن‌های خود را به کلاهبرداران می‌دادند که منجر به خالی شدن کیف‌پول آن‌ها می‌شد.
روش سوم کلاهبرداری ارز دیجیتال: طرح‌های پانزی و هرمی
تصور کنید یک صرافی ارز دیجیتال که برای پرداخت سود معاملات کاربران، باید به صورت قانونی و واقعی اقدام کند. در مقابل، طرح پانزی در دنیای کریپتو نوعی کلاهبرداری است که سود سرمایه‌گذاران اولیه را نه از طریق سود واقعی، بلکه از پول سرمایه‌گذاران جدید می‌پردازد. این کلاهبرداران با ایجاد هیاهو و وعده بازدهی بالا در بازار ارزهای دیجیتال، سرمایه‌گذاران را جذب کرده و به عنوان یک فرصت سرمایه‌گذاری جذاب معرفی می‌کنند. اما در نهایت، با کاهش ورودی سرمایه‌گذاران جدید یا رسیدن به سقف هدف خود، این پروژه فرو می‌پاشد و اکثر سرمایه‌گذاران با زیان‌های سنگین روبرو می‌شوند.
کلاهبرداری هرمی PlusToken
پلاس‌توکن به عنوان یک کیف‌پول ارز دیجیتال معرفی شد که به کاربران وعده بازدهی ماهانه و سودهای بسیار بالا می‌داد. این پروژه بیشتر در چین و کره‌جنوبی مورد تبلیغ قرار گرفت و از طریق شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات گسترده، توجه کاربران زیادی را جلب کرد.
در نهایت، PlusToken به‌عنوان یکی از بزرگترین کلاهبرداری‌های هرمی در دنیای کریپتو شناخته شد. کلاهبرداران پس از جذب بیش از ۲ میلیارد دلار، ناپدید شدند. این کلاهبرداری هزاران نفر را متضرر کرد و ارزش بسیاری از دارایی‌ها از دست رفت.
برای اطلاعات بیشتر درمورد پروژه PlusToken روی این لینک کلیک کنید.
روش چهارم کلاهبرداری ارز دیجیتال: عرضه اولیه جعلی
سرمایه‌گذاری‌های مبتنی بر ارز دیجیتال مانند عرضه اولیه توکن (ICO) و توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)، فرصت‌های جدیدی برای کلاهبرداران فراهم می‌کنند تا به دارایی‌های شما دسترسی یابند. به خاطر داشته باشید که اگرچه این نوع سرمایه‌گذاری‌ها یا فرصت‌های تجاری ممکن است سودآور به نظر برسند، اما لزوماً بازتاب‌دهنده واقعیت نیستند.
به‌عنوان مثال، برخی کلاهبرداران وب‌سایت‌های جعلی برای ICOها ایجاد می‌کنند و کاربران را به واریز ارزهای دیجیتال به کیف پول‌های ناامن ترغیب می‌کنند. در موارد دیگر، حتی خود ICOها ممکن است غیرقانونی باشند؛ بنیان‌گذاران می‌توانند توکن‌های بدون پشتوانه عرضه کرده یا از طریق تبلیغات فریبنده، سرمایه‌گذاران را نسبت به ارزش واقعی محصول خود گمراه کنند.
کلاهبرداری پروژه PlexCoin
PlexCoin به سرمایه‌گذاران وعده بازدهی “انقلابی” و سود ۱۳۵۴٪ در کمتر از یک ماه را داد. این پروژه با تبلیغات گسترده و وعده‌های غیرواقعی، سرمایه‌گذاران زیادی را جذب کرد.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) به سرعت PlexCoin را به‌عنوان یک طرح کلاهبرداری شناسایی کرد و دارایی‌های آن را مسدود کرد. بنیان‌گذار این پروژه دستگیر شد و سرمایه‌گذاران توانستند بخشی از سرمایه خود را بازیابی کنند، اما بسیاری از آن‌ها با ضرر مواجه شدند.
برای اطلاعات بیشتر درمورد پروژه PlexCoin روی این لینک کلیک کنید.
روش پنجم کلاهبرداری ارز دیجیتال: راگ پول
در دنیای کریپتو، اصطلاح “راگ پول” (Rug Pull) به نوعی کلاهبرداری اشاره دارد که طی آن توسعه‌دهنده یک پروژه ارز دیجیتال یا NFT با تبلیغات و جذب سرمایه، سرمایه‌گذاران را به مشارکت ترغیب می‌کند، اما در نهایت پروژه را رها کرده یا ناپدید می‌شود و دارایی‌های سرمایه‌گذاران را با خود می‌برد. این کلاهبرداری می‌تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد؛ به‌عنوان مثال، توسعه‌دهندگان ممکن است به‌صورت عمدی با تبلیغات فراوان، قیمت توکن را بالا ببرند و سپس ناگهان آن را بفروشند و باعث کاهش شدید قیمت شوند. این اصطلاح از ضرب‌المثل “کشیدن فرش از زیر پای کسی” گرفته شده است و در واقع فرد را در شرایط آسیب‌پذیر و بدون حمایت رها می‌کند. به راگ پول، “کلاهبرداری خروجی” نیز گفته می‌شود.
کلاهبرداری توکن Squid Game
این توکن به‌عنوان یک پروژه الهام گرفته از سریال محبوب “بازی مرکب” (Squid Game) معرفی شد. این پروژه با تبلیغات گسترده و به‌کارگیری نام این سریال، هیجان زیادی در بین سرمایه‌گذاران ایجاد کرد و قیمت توکن آن در مدت کوتاهی به طور چشمگیری افزایش یافت.
توسعه‌دهندگان پروژه به یکباره تمام نقدینگی را از استخر خارج کردند و ناپدید شدند. ارزش توکن از حدود ۲,۸۰۰ دلار به صفر رسید و سرمایه‌گذاران متحمل خسارت‌های سنگینی شدند. این کلاهبرداری به عنوان یکی از بزرگترین نمونه‌های راگ پول شناخته می‌شود.
برای اطلاعات بیشتر درمورد پروژه Squid Game روی این لینک کلیک کنید.
روش ششم کلاهبرداری ارز دیجیتال: استخراج ابری جعلی
کلاهبرداری استخراج ابری نوعی طرح فریبکارانه است که در آن یک سرویس جعلی استخراج ابری ادعا می‌کند قراردادهای استخراج ارز دیجیتال را ارائه می‌دهد و به کاربران اجازه می‌دهد تا «هش‌ریت» اجاره کنند، اما در حقیقت، این کلاهبرداران بدون انجام هیچ‌گونه ماینینگ، پول سرمایه‌گذاران را تصاحب می‌کنند. اغلب، این افراد پس از جمع‌آوری مبلغ قابل توجهی از سرمایه‌ها، ناگهان ناپدید شده یا فعالیت را متوقف می‌کنند، و سرمایه‌گذاران را بدون هیچ بازدهی و امکان بازیابی سرمایه‌شان رها می‌کنند.
کلاهبرداری پروژه CryptoMining.Farm
CryptoMining.Farm خود را به‌عنوان یک پلتفرم استخراج ابری معرفی کرد که به کاربران اجازه می‌داد ارزهای دیجیتال مختلفی از جمله بیت‌کوین استخراج کنند. این پلتفرم وعده سودهای ثابت و بدون ریسک به سرمایه‌گذاران داد.
پس از مدتی کاربران متوجه شدند که پرداخت‌های این پلتفرم متوقف شده و هیچ استخراج واقعی در حال انجام نیست. این پروژه به عنوان یک کلاهبرداری پانزی شناسایی شد و بسیاری از سرمایه‌گذاران دچار ضررهای سنگین شدند.
چگونه از کلاهبرداری ارز دیجیتال در امان بمانم؟
چندین اقدام وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از کلاهبرداری انجام دهید. در ادامه به بررسی برخی از این روش‌ها پرداخته‌ایم.
- وایت پیپر پروژه را بخوانید: رمزارزها یک فرآیند توسعه را طی می‌کنند. قبل از این فرآیند، معمولاً یک سند منتشر می‌شود که به آن وایت پیپر می‌گویند. اگر وایت پیپر قانونی باشد، به وضوح پروتکل‌ها و بلاک‌چین را توصیف می کرده، فرمول‌های پروژه را تشریح می‌کند و نحوه عملکرد کل شبکه را توضیح می‌دهد.
- اعضای تیم را شناسایی کنید: یک وایت پیپر معتبر باید اطلاعاتی درباره اعضا و توسعه‌دهندگان پروژه ارز دیجیتال ارائه دهد. در برخی موارد، پروژه‌های منبع‌باز ممکن است نام توسعه‌دهندگان را ذکر نکنند که در این نوع پروژه‌ها امری رایج است. اما شما می‌توانید به کد، نظرات و بحث‌های آن‌ها در پلتفرم‌هایی مانند GitHub یا GitLab دسترسی داشته باشید. همچنین برخی پروژه‌ها از انجمن‌ها و ابزارهایی مانند Discord یا Slack برای گفتگوهای جمعی استفاده می‌کنند. اگر هیچ یک از این منابع را نیافتید و وایت پیپر پر از اشتباهات است، بهتر است از آن پروژه صرف‌نظر کنید؛ زیرا احتمال کلاهبرداری بالاست.
- به وعده‌های پروژه توجه کنید: ارزهای دیجیتال بی‌ثبات هستند و هیچ سرمایه‌گذاری قانونی نمی‌تواند بازدهی بالا را بدون ریسک تضمین کند. کلاهبرداران اغلب با وعده “سود تضمینی” سرمایه‌گذاران ناآگاه را فریب می‌دهند و جذب می‌کنند.
- رگوله‌های پروژه را بررسی کنید: برخی پروژه‌های رمزارز در نهادهای نظارتی مالی ثبت شده‌اند. هرچند ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز و غالباً خارج از چارچوب‌های قانونی هستند، ثبت یک پروژه می‌تواند سطح امنیت بیشتری ارائه دهد. در صورت ادعای تأییدیه نظارتی بدون شواهد معتبر، محتاط باشید.
- از کیف‌پول‌ها و صرافی‌های معتبر استفاده کنید: به کیف‌پول‌ها و صرافی‌های شناخته‌شده و دارای سابقه قوی در امنیت و شفافیت اعتماد کنید. از به‌کارگیری صرافی‌ها یا کیف‌پول‌های ناشناخته یا تازه‌تأسیس پرهیز کنید، زیرا ممکن است کلاهبرداری باشند یا از اقدامات امنیتی مناسبی برخوردار نباشند.
جمع‌بندی روش‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال
برای جلوگیری از کلاهبرداری ارز دیجیتال، باید با دقت و احتیاط عمل کرد. تحقیق درباره تیم پروژه، بررسی وایت‌پیپر، ارزیابی وضعیت نظارتی و استفاده از صرافی‌ها و کیف‌پول‌های معتبر از جمله گام‌های ضروری است. همچنین، وعده‌های بازدهی تضمین‌شده، ادعاهای بدون پشتوانه و فشار برای سرمایه‌گذاری سریع، همگی از نشانه‌های کلاهبرداری هستند که باید به آن‌ها توجه کرد.
