سرمایه‌گذاری در بازار کریپتوکارنسی‌ها (رمزارزهای دیجیتال) به یکی از گزینه‌های اول سرمایه‌گذاری تبدیل شده است. بیش از هزار ارز دیجیتال وجود دارد که بیت‌کوین از لحاظ بیشترین ارزش بازاری در رتبه اول و ارز دیجیتال اتریوم در جایگاه بعدی قرار می‌گیرد. در این مقاله سعی می‌شود که به سوال‌هایی از قبیل ارز دیجیتال اتریوم چیست، چگونه کار می‌کند، چه کاربردی دارد و چرا اینقدر طرفدار دارد، پاسخ داده شود.
اتریوم چگونه متولد شد؟
وایت پیپر (گزارش اولیه) بلاکچین اتریوم نخستین بار در سال 2013 توسط ویتالیک بوترین منتشر شد. این رمزارز که در اصل برای اجرای کد در یک پلتفرم محاسباتی غیرمتمرکز طراحی شده است، می‌تواند مانند بیت‌کوین ارزش را مبادله کند و از قدرت پردازش توزیع‌شده‌ی پلتفرم باز خود نیز برای اجرای قراردادهای هوشمند استفاده کند.
(از آنجایی که اتر به شکلی توزیع‌شده عمل می‌کند، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزی که اجرا می‌شوند در معرض ریسک دستکاری انسان قرار ندارند. آنها به بلاکچین اتریوم اضافه می‌شوند و می‌توانند طوری طراحی شوند که کد آنها دائمی و غیرقابل تغییر باشد. شفافیت در اینجا مزیت اول است. بلاکچین در معرض دید عموم قرار دارد و به راحتی قابل کاوش است، بنابراین هر یک از کاربران در بازار می‌توانند حتی قبل از تعامل با آن، اعتبار کد را بررسی و تایید کنند.)
بنیانگذاران اتریوم چه کسانی هستند؟
بنیانگذاران ارز دیجیتال اتریوم متشکل از 8 توسعه‌دهنده از سرتاسر جهان هستند. آنها اولین بار در 7 ژوئن 2014 در زوگ سوئیس یکدیگر را ملاقات کردند.
ویتالیک بوترینِ روسی – کانادایی، گاوین وود، توسعه‌دهنده‌ی انگلیسی از معروف‌ترین آنها هستند. مابقی تیم توسعه را آلیسی، چتریت، چارلز هاسکینسون، جوزف لوبین، جفری ویکلی و دی یوریو تشکیل می‌دهند.
اینترنتی نوین برای جهانی نوین
مفهوم دسترسی به اینترنتی نوین و مبتنی بر قدرت اتر، که مجهز به امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و ارز دیجیتال باشد، هر روز بیش از پیش در سرتاسر جهان مورد توجه قرار می‌گیرد. آیا واقعا این یک نیاز تعجب‌آور است؟
بلاکچین اتریوم نه تنها راهی برای مقابله با سانسوری است که گریبان‌گیر اپلیکیشن‌های سنتی شده است، بلکه ابزاری را برای خلق ارزش واقعی در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد.
اتریوم چگونه کار می‌کند؟
اتریوم در اصل شبیه یک ماشینِ حالت غیرمتمرکز و عظیم کار می‌کند، به این معنا که هر زمان بخواهید می‌توانید تصویری از تک تک آدرس‌های روی بلاکچین اتریوم در اختیار داشته باشید و حالت یا وضعیت فعلی آنها را تعیین کنید. فعالیت‌هایی که باعث تغییر حالت در بلاکچین می‌شود، منجر به بروزرسانی هر نود (گره) خواهد شد تا این تغییرات را منعکس کند.
هر وضعیتی که اتریوم به آن تغییرِ حالت می‌دهد نتیجه‌ی میلیون‌ها تراکنش است. این تراکنش‌ها در قالب گروه‌هایی به نام «بلاک» دسته‌بندی می‌شوند. بلاک را همچون گروه بزرگی از تراکنش‌ها تصور کنید. هر بلاک با زنجیره‌ای به بلاک قبلی متصل می‌شود و بلاکچین را می‌سازد.
خلق آینده با بلاک‌ها و زنجیره‌ها
فرایند بروزرسانی وضعیت این پلتفرم و اِعمال این گروه تراکنش‌ها، استخراج نامیده می‌شود. بلاک‌های اتریوم از طریق الگوریتم اثبات کار استخراج می‌شوند که فعلا تا حد زیادی شبیه الگوریتم بیت‌کوین است. مکانیک اتریوم (اتریوم 2) به طور کامل در حال بازنگری و ارتقا است و بزودی این پلتفرم کریپتو در کنار بروز‌رسانی‌های دیگر از الگوریتم اثبات سهم استفاده خواهد کرد.
قراردادهای هوشمندی که روی اتریوم اجرا می‌شوند به واسطه تراکنش‌ها شکل می‌گیرند. زمانی که شخصی با قراردادی تعامل برقرار می‌کند، هر نود همزمان با ثبت خروجی، کد قرارداد را اجرا می‌کند. این کار به واسطه‌ی ماشین مجازی اتریوم (EVM) امکانپذیر می‌شود که قراردادهای هوشمند را به گونه‌ای ترجمه می‌کند که رایانه‌های متصل بتوانند آن را درک کنند.
منظور از «قراردادهای هوشمند» چیست؟
«قرارداد هوشمند» در اصل یک کد است. اگر چه کد در مفهوم متداولش نه «هوشمند» است و نه «قرارداد» به شمار می‌رود، اما به دلیل اینکه به محرک‌ها و شرایط گوناگون واکنش نشان می‌دهد، آن را هوشمند و از آنجایی که می‌تواند توافق‌ها را اجرا کند، قرارداد محسوب می‌کنیم.
نیک سابو، دانشمند معروف علوم رایانه‌ای، برای اولین بار در دهه 1990 مفهوم قراردادهای هوشمند را مطرح کرد. او برای آنکه مثالی زده باشد، شیوه کار قراردادهای هوشمند را به شیوه کار دستگاه‌های خودکار فروش (وندینگ) سنتی تشبیه کرد، به این شکل که کاربر سکه‌ای را داخل دستگاه می‌اندازد، کالایی را که دوست دارد انتخاب می‌کند و دستگاه آن را تحویل می‌دهد.
دستگاه‌های فروش خودکار دیجیتال سوپرشارژ شده
توسعه‌دهندگان با بهره‌گیری از منطق دستگاه‌های فروش خودکار و استفاده از آن در حوزه دیجیتال می‌توانند مشخص کنند وقتی کاربر مقدار خاصی از رمزارز اتر را وارد قرارداد می‌کند چه اقدامی باید انجام شود.
توسعه‌دهندگان، این قراردادها را به گونه‌ای رمزگذاری می‌کنند که ماشین مجازی اتریوم بتواند آنها را بخواند و سپس آنها را به سمت رایانه‌هایی که نودها را روی پلتفرم اجرا می‌کنند هدایت کند. این قرارداد به گونه‌ای منتشر می‌شود که در برابر سانسور، ایمن است و قابل پاک شدن نیست مگر آنکه توسعه‌دهنده شرایط خاصی را در کد آن به این منظور وارد کند.
چه عاملی باعث شده ارز دیجیتال اتریوم منحصر به فرد باشد؟
اتریوم بعضی از مفاهیمی را که در اصل توسط بیت کوین مطرح شده بود به کار گرفت و یک پلتفرم قرارداد هوشمند بلاکچین منبع باز قدرتمند ایجاد کرد. این پلتفرم قادر است درست مثل بیت‌کوین، ارزش را مبادله یا ذخیره کند، اما جذابیت اصلی آن به دلیل توانایی این شبکه از نظر عملکرد به عنوان یک اینترنت کاملا جدید و غیرمتمرکز است، اینترنتی که با اپلیکیشن‌های خاص خودش به قابلیتی کامل تبدیل شده است.
نوآوری اصلی اتریوم
“توانایی اجرای قراردادهای هوشمند با استفاده از بلاکچین ضمن تقویت مزایای فعلی فناوری قراردادهای هوشمند”
بلاکچین اتریوم در واقع طراحی شد تا به قول گاوین وود، «یک رایانه برای کل سیاره زمین» باشد. از دیدگاه نظری، ارز دیجیتال اتریوم قادر است تمامی اپلیکیشن‌ها را قدرتمندتر و ایمن‌تر و در برابر سانسور مقاوم‌تر سازد، چرا که روی یک سیستمِ نودهای عمومیِ توزیع‌شده در سطح جهان اجرا می‌شود.
توکن‌هایی برای تمام مناسبت‌ها
بلاکچین اتریوم علاوه بر قراردادهای هوشمند قادر است میزبانی رمزارزهای دیگری را که «توکن» نامیده می‌شوند، قبول کند. استاندارد توکن ERC-20 به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا ارزهای کاملا جدیدی را با پشتیبانی اتریوم ایجاد کنند.
طرفدار رمزهای غیرقابل معاوضه یا NFT ها هستید؟
ERC-721 و استانداردهای ساده‌تر و موثرتری چون استاندارد توکن ERC-1155 باعث شده‌اند این رده از دارایی‌های جدید تبدیل به واقعیت شوند و در این میان، اتریوم قدرت و امنیت لازم برای تحقق همه آنها را فراهم می‌کند.
چه چیز به اتریوم ارزش می‌دهد؟
ارز دیجیتال اتریوم به جای آنکه (مثل بیت کوین) به دلیل محدود بودنش ارزش داشته باشد، به دلیل کاربردش ارزش دارد. توانایی اتریوم به عنوان یک پلتفرم برای اپلیکیشن‌ها و پروژه‌های گوناگون غیرمتمرکز، باعث رشد تصاعدی ارزش آن شده است.
چه تعداد ارز اتریوم در گردش است؟
وقتی اتریوم شروع به فعالیت کرد، موجودی اولیه آن 72.000.000 ETH بود. بیش از 50.000.000 از این تعداد در قالب فروش توکن عمومی که به آن عرضه اولیه کوین (ICO) می‌گویند توزیع شد و افرادی که تمایل به شرکت در این عرضه اولیه داشتند می‌توانستند با مبادله بیت‌کوین و ارز فیات (مثل دلار امریکا) اتر خریداری کنند.
تابستان 2020
در این زمان، حدود 112 میلیون اتر در گردش وجود دارد: 72 میلیون موجودی اولیه و حدود 40 میلیون ارز دیجیتال که از تراکنش‌ها و فعالیت سالم شبکه باز استخراج شده است.
در حالی که پاداش ماینرها در گذر زمان، روند کاهشی داشت، این اترهای استخراج شده میان ماینرها توزیع شد. پاداش اولیه در سال 2015 برابر با 5 اتر برای هر بلاک بود که بعدها در اواخر 2017 به 3 اتر و در اوایل 2019 به 2 اتر کاهش یافت. زمان معمول برای استخراج یک بلاک اتریوم حدود 13 تا 15 ثانیه است و سودآوری بلادرنگ ماینر به طور مستقیم با قیمت این کریپتو ارتباط دارد.
مقایسه بیت کوین و اتریوم
تفاوت اصلی میان بیت‌کوین و اتریوم این است که اتر تورم‌زدا نیست. بیت‌کوین از نظر کد محدودیت دارد، یعنی تعداد سکه‌های قابل استخراج بیت کوین تنها 21 میلیون سکه است، در حالی که ارز دیجیتال اتریوم از این نظر سقف و محدودیتی ندارد و هر سال به رشد خود ادامه می‌دهد.
اگرچه نظرات متناقضی در این زمینه وجود دارد و برخی پیشنهاد کرده‌اند که سقفی برای اتریوم تعیین شود، توسعه‌دهندگان اتریوم سیستم فعلی را با این ادعا توجیه می‌کنند که نمی‌خواهند یک «بودجه امنیتی ثابت» داشته باشند. توافق درباره تنظیم نرخ انتشار اتریوم باعث می‌شود بازار اتریوم بتواند امنیت خود راحفظ کند بدون آنکه محدودیتی از نظر عرضه داشته باشد.
امنیت شبکه اتریوم چگونه تامین می‌شود؟
امنیت اتریوم در حال حاضر از طریق روش اثبات کار (PoW) تامین می‌شود؛ روشی امتحان شده و اثبات شده و البته بعضا ناکارآمد که بیت کوین پیشگام آن است. اما اتریوم از یک الگوریتم سفارشی منبع باز استفاده می‌کند که منحصرا برای خودش طراحی شده و به آن اِت‌هش (Ethash) می‌گویند.
اگر چه اِت‌هش مکانیزم اثبات کار موثرتری را برای اتریوم فراهم می‌کند، این شبکه طی به‌روز‌رسانی چندمرحله‌ای اتریوم 2 (Ethereum 2.0) که از دسامبر 2020 شروع شد در حال انتقال به الگوریتم اثبات سهم (PoS) است.
اتریوم چه کاربردهایی دارد؟
اتریوم کاربردهای وسیعی در بخش کریپتو امکانپذیر کرده است، چرا که بلاکچین آن می‌تواند پلتفرمی برای ساخت پروژه‌های دیگر باشد. ارزش توانایی اتریوم در میزبانی پروژه‌های دیگر فراتر از تصور است و اکوسیستم فعلی آن غول‌های دیفای نظیر چین‌لینک (chainLink)، یونی‌سوآپ (Uniswap)، رپد بیت‌کوین (Wrapped Bitcoin)، DAI و غیره را شامل می‌شود.
از سوی دیگر، اتر به دلیل بالا بودن هزینه تراکنش و کُندی پردازش، به عنوان ابزاری برای پرداخت چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
اتریوم 2 (ETH 2.0) چیست؟
ارز دیجیتال اتریوم 2 (Ethereum 2.0) یا به اختصار ETH 2.0 که با اسم رمز «سرنیتی» نیز شناخته می شود نسخه بروز شده‌ی عظیم و چندبخشی بلاکچین فعلی اتریوم است. ویژگی‌هایی که در این نسخه جدید لحاظ شده همگی برای افزایش سرعت، کارآیی و مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم طراحی شده‌اند.
هدف اصلی از این به‌روز‌رسانی، تقویت این شبکه تا جایی است که بتواند تراکنش‌های بیشتری را با سرعتی بالاتر پردازش کند و مشکلات فعلی مربوط به قیمت‌های بالا و متغیر را که پیش روی پروژه‌های مبتنی بر اتریوم و کاربران آنهاست برطرف کند.
فازهای ارتقا
اتریوم 2 طی فازهای مختلفی در حال ارتقا است که اولین مرحله آن یعنی فاز صفر با نام بیکون‌چین (Beacon Chain) در دسامبر 2020 آغاز شد.
ماینینگ (استخراج) و استیکینگ (سهام‌گذاری) اتریوم
پس از آنکه بیکون‌چین آغاز به کار کرد، سهام‌گذاری (استکینگ) در شبکه اتریوم 2 امکانپذیر شد. سهام‌گذاری در اتریوم 2 نیازمند آن است که اتری را که قصد دارید سهام‌گذاری کنید برای یک قرارداد هوشمندِ سپرده‌گذاری ارسال کنید تا بطور موثری شما را تبدیل به یک نود/ماینر کرده و شبکه را امن کند.
پاداش‌های سهام‌گذاری اتریوم بر اساس یک منحنی توزیع می‌شوند که تحت تاثیر دو عاملِ مشارکت و درصد میانگین سهام‌گذاران (استِیکرها) قرار دارد. پاداش‌های اولیه سهام‌گذاری اتریوم 2 برای استیکرهای اولیه 20 درصد تعیین شده است اما به تدریج کاهش خواهد یافت تا جایی برای آینده نزدیک سالانه بین 7 و 5/4 درصد پیش‌بینی می‌شود.
استیک در اینترنت نوین
حداقل استیک مورد نیاز برای آنکه کاربر بتواند نود اتریوم خود را اجرا کند 32 اتر است. سهام‌گذاری در اتریوم 2 به این معناست که استیک اتر شما تقریبا به مدت 2 سال در شبکه قفل (بلوکه) خواهد شد تا فاز دوم ارتقای اتریوم 2 کامل شود (انتظار می‌رود این فاز در سال 2022 کامل شود).
یک گزینه دیگر برای کاربرانی که تمایلی به سهام‌گذاری 32 اتر ندارند، استخر استیکینگ یا همان استیکینگ پول است. استیکینگ پول یک سرویس شخص ثالث است که به کاربران امکان می‌دهد هر آنچه در توانشان است سهام‌گذاری کنند و سپس به نسبت سهام خود پاداش بگیرند. این روش برای کاربران معمولی انعطاف‌پذیری بیشتری دارد.
در آینده می توانیم منتظر فازهای زیر طی ارتقای اتریوم 2 باشیم:
- فاز اول: شاردچین (shard chain): شاردچین، یا شاردینگ، روی شبکه اتریوم 2 اعمال شده و باعث افزایش مقیاس‌پذیری این شبکه می‌شود و امکان تراکنش‌های ارزانتر و آنی را به شکل بی‌سابقه‌ای فراهم می‌کند. تخمین زده می شود این فاز در سال 2021 تکمیل شود.
- فاز دوم: داکینگ: شبکه اصلی اتریوم با بیکون‌چین ادغام می‌شود و امکان استفاده از الگوریتم اثبات سهام و شاردچین را در سرتاسر شبکه فراهم می‌کند. این نشانه پایان الگوریتم اثبات کار در اتریوم است. تخمین زده می شود این فاز در سال 2022 تکمیل شود.
