امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi به فضای نرم‌افزارهای مالی خاصی اشاره دارد که روی شبکه‌های بلاکچین ساخته می‌شوند.
به بیان دقیق‌تر اصطلاح امور مالی غیرمتمرکز به تغییراتی گفته می‌شود که با هدف ایجاد فضای مالی منبع باز، بدون نیاز به کسب مجوز و شفاف در دسترس تمام افراد قرار می‌گیرد و بدون نظارت نهاد مرکزی اجرا می‌شود. کاربران می‌توانند کنترل کامل دارایی‌های خود را به دست بگیرند و از طریق نرم‌افزارهای غیرمتمرکز نظیر به نظیر (P2P) و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dapps) با این اکوسیستم تعامل داشته باشند.
مزیت اصلی امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi دسترسی آسان به خدمات مالی مخصوصا برای افرادی است که از سیستم مالی فعلی دوری می‌کنند. مزیت بالقوه دیگر DeFi چارچوب چندبخشی خاصی است که بر روی آن ساخته می‌شود (نرم‌افزارهای DeFi تعامل‌پذیر کنونی این پتانسیل را دارند که روی بلاکچین‌های عمومی بازارهای مالی، محصولات و خدمات جدیدی ایجاد کنند).
مهمترین مزایای امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi
امور مالی متعارف به نهادهایی مانند بانک به عنوان واسطه انجام معاملات و دادگاه‌ها برای حل اختلاف‌نظرها متکی هستند.
اپلیکیشن‌های DeFi به هیچ نهاد واسطه یا دادگاهی نیاز ندارند. کدهای دستوری برنامه‌ها هرگونه اختلاف‌نظر احتمالی را برطرف می‌کنند و کاربران شبکه همواره بر دارایی‌های خود کنترل کامل دارند. این مسئله هزینه‌های مرتبط به ارائه و استفاده از این محصولات را کاهش می‌دهد و امکان وجود یک سیستم مالی کم اصطکاک‌تر را فراهم می‌کند.
همانطور که خدمات مالی جدید به طور فزاینده‌ای روی بلک‌چین‌ها ایجاد می‌شوند نقاط احتمالی شکست نیز یکی پس از دیگری از بین می‌روند. داده‌ها روی بلاکچین ذخیره و در میان هزاران گره مختلف پراکنده می‌شوند که سانسور آنها یا هرگونه تعطیلی بالقوه این خدمات را بسیار دشوار و پیچیده می‌کند.
از آنجا که چارچوب اپلیکیشن‌های DeFi را می‌توان به صورت پیشاپیش ایجاد کرد استقرار آنها را روی بلاکچین بسیار ساده‌تر و ایمن‌تر می‌کند.
مزیت بزرگ دیگر این اکوسیستم باز، امکان دسترسی افراد به هرگونه خدمات مالی است که ممکن بود پیش از این محدودیت داشتند. از آنجا که سیستم‌های مالی متعارف به سودکردن نهادهای واسطه متکی است، غالبا خدمات خود را به افراد کم‌درآمد ارائه نمی‌کنند. بااین‌حال، در امور مالی غیرمتمرکز این هزینه‌ها به شدت کاهش پیدا می‌کنند و افراد کم‌درآمد نیز می‌توانند از طیف وسیع‌تر خدمات مالی بهره‌مند شوند.
سایر کاربردهای بالقوه برای DeFi
استقراض و وام‌دهی
پروتکل‌های وام‌دهی باز یکی از محبوب‌ترین انواع اپلیکیشن‌هایی است که در فضای امورمالی غیرمتمرکز وجود دارد. استقراض و وام‌دهی باز و غیرمتمرکز مزایای فراوانی در مقایسه با سیستم اعتباری متعارف دارد. این مزایا عبارتند از تسویه آنی معاملات، توانایی وثیقه‌گذاری دارایی‌های الکترونیک، عدم نیاز به چک‌های تضمینی، پتانسیل استانداردسازی بالقوه در آینده.
از آنجا که خدمات وام‌دهی روی بلاکچین‌های عمومی ساخته می‌شوند لزوم اعتماد دو طرف به یکدیگر را کمینه می‌کند که از روش‌های تایید رمزنگاری‌شده نیز بهره‌مند می‌شوند. بازارهای وام‌دهی حاضر روی بلاکچین، ریسک طرف مقابل را کاهش می‌دهد و فرایند استقراض و وام‌دهی را ارزن‌تر و سریع‌تر می‌کند که امکان دسترسی آن برای همه افراد نیز وجود دارد.
خدمات بانکی پولی
از آنجا که اپلیکیشن‌های امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi بنا به تعریف خود، خدمات مالی ارائه می‌کنند، سرویس بانکی پولی کاربرد واضح و عمومی آنها باید باشد. این خدمات ممکن است شامل صدور استیبل‌کوین‌ها، وام‌های مسکن و بیمه باشند.
با بلوغ روزافزون صنعت بلاکچین، صدور استیبل‌کوین‌ها بیشتر در کانون توجه عموم قرار گرفته است. این کوین‌ها نوعی دارایی رمزارز هستند که معمولا ارزش آنها با قیمت دارایی خاصی در جهان واقعی تثبیت شده است و به صورت الکترونیکی و با سهولت بیشتری، قابل انتقال هستند. از آنجا که قیمت رمزارزها در برخی مواقع نوسانات شدید و سریعی دارد می‌توان از استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز به عنوان وجه نقد الکترونیکی خاصی که توسط نهاد مرکزی صادر و پایش نمی‌شوند استفاده کرد.
عمدتا به دلیل تعداد نهادهای واسطه‌ای که باید در پردازش دریافت وام مسکن دخیل باشند پردازش آنها بسیار پرهزینه و زمان‌بر است اما با استفاده از قراردادهای هوشمند هزینه‌های حقوقی و بیمه کردن این وام‌ها به شدت کاهش پیدا می‌کند.
بیمه در درون بلاکچین نیز می‌تواند نیاز به نهادهای واسطه را از بین ببرد و امکان توزیع ریسک بین تعداد زیادی از مشارکت‌کنندگان شبکه فراهم کند. این قابلیت ممکن است به کاهش حق بیمه در حین حفظ کیفیت خدمات منجر شود.
بازارهای غیرمتمرکز
ارزیابی این دسته از اپلیکیشن‌ها ممکن است بسیار چالش‌برانگیز باشد چرا که این بخش از امور مالی غیرمتمرکز بیشترین فضا را برای ایجاد نوآوری‌های مالی فراهم می‌کند.
مسلما، برخی از مهمترین اپلیکیشن‌های امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi، همان صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXes) هستند. این پلتفرم‌ها به کاربران خود اجازه‌ی معامله دارایی‌های دیجیتال را بدون نیاز به نگهداری وجوه در نزد نهادهای واسطه‌ی قابل اعتماد یعنی صرافی‌ها فراهم می‌کنند. این معاملات با کمک قراردادهای هوشمند به صورت مستقیم در میان کیف‌پول کاربران انجام می‌شود.
از آنجا که صرافی‌های غیرمتمرکز به هزینه‌های نگهداری کمتری نیاز دارند معمولا در مقایسه با صرافی‌های متمرکز کارمزدهای معاملاتی پایین‌تری نیز دارند.
هم‌چنین، شاید بتوان از فناوری بلاکچین برای صدور و پذیرش مالکیت طیف وسیعی از ابزارهای مالی متعارف استفاده کرد. این اپلیکیشن‌ها به روش غیرمتمرکزی عمل خواهند که متصدیان نگهداری وجوه را حذف می‌کند و تک نقاط شکست را از بین می‌برد.
برای مثال پلتفرم‌های صدور توکن‌های سهامی، می‌توانند ابزارها و منابع لازم را برای صادرکنندگان اوراق بهادار فراهم کنند تا اوراق بهادار توکن‌سازی شده را با پارامترهای قابل تنظیم روی بلاکچین ایجاد کنند.
پروژه‌های دیگر نیز می‌توانند امکان ایجاد مشتقات، دارایی‌های مصنوعی، بازارهای پیش‌بینی غیرمتمرکز و بسیاری محصولات دیگر را فراهم کنند.
قراردادهای هوشمند چه نقشی در امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi دارند؟
اکثر اپلیکیشن‌های فعلی و بالقوه در DeFi، به ایجاد و اجرای قراردادهای هوشمند نیاز دارند. در حالی که در قراردادهای عادی برای تعیین شرایط رابطه میان دو طرف قرارداد از اصطلاحات حقوقی استفاده می‌شود در قراردادهای هوشمند، کدهای دستوری رایانه‌ای به کار گرفته می‌شوند.
از آنجا که اصطلاحات این قراردادهای هوشمند بر مبنای کدهای دستوری رایانه‌ای نوشته شده است از توانایی منحصربه‌فردی برای اجرای این شرایط از طریق دستورات برنامه‌نویسی برخوردار هستند. این قابلیت امکان اجرای مطمئن و خودکار تعداد زیادی از فرآیندهای تجاری را فراهم می‌کند که در حال حاضر به نظارت دستی نیاز دارند.
استفاده از قراردادهای هوشمند سریع‌تر و آسان‌تر است و ریسک هر دو طرف را کاهش می‌دهد. البته، قراردادهای هوشمند انواع جدیدی از ریسک را نیز ایجاد می‌کنند. همانطور که ممکن است در تمام دستورات برنامه‌نویسی اشکالات و نقاط ضعفی وجود داشته باشد، ارزش و اطلاعات محرمانه ذخیره شده در این قراردادهای هوشمند نیز در معرض چنین خطراتی هستند.
DeFi با چه چالش‌هایی مواجه است؟
- عملکرد ضعیف
بلاکچین‌ها به طور ذاتی کندتر از همتایان متمرکز خود هستند و این مسئله در نرم‌افزارهایی که روی این بلاکچین‌ها ساخته می‌شوند نیز نمود پیدا می‌کند. برنامه‌نویسان اپلیکیشن‌های DeFi باید این محدودیت‌ها را در نظر بگیرند و محصولات خود را متناسب با آنها بهینه کنند.
- ریسک بالای بروز خطا
اپلیکیشن‌های DeFi وظایف افراد واسطه را به کاربران محول می‌کند. این مسئله می‌تواند برای بسیاری از افراد جنبه‌های منفی داشته باشد. زمانی که محصولات روی بلاکچین‌های تغییرناپذیر عرضه می‌شوند طراحی محصولاتی که ریسک خطاهای کاربری را کمینه می‌کند به چالش دشواری تبدیل می‌شود.
- تجربه‌ی کاربری نامطلوب
در حال حاضر استفاده از اپلیکیشن‌های DeFi مستلزم تلاش زیادی از سوی کاربر است. برای تبدیل شدن آنها به عنصر اصلی سیستم مالی جهانی این اپلیکیشن‌ها باید مزایای ملموسی به کاربران ارائه کند تا به آنها انگیزه دهد که سیستم متعارف را رها کنند و به این سیستم روی بیاورند.
- اکوسیستم پرآشوب
پیدا کردن مناسب‌ترین اپلیکیشن برای هر فرد در بین انبوه اپلیکیشن‌ها کار طاقت‌فرسایی است. بدین ترتیب چالش اصلی نه تنها ساخت نرم‌افزار بلکه فکر کردن در مورد تناسب جایگاه آنها در اکوسیستم گسترده‌تر DeFi خواهد بود.
تفاوت‌های DeFi و بانکداری باز
بانکداری باز به سیستم بانکی خاصی اشاره دارد که در آن تامین‌کنندگان ثالث خدمات مالی به کمک APIs به اطلاعات مالی دسترسی پیدا می‌کنند. این قابلیت امکان ایجاد شبکه‌ای از حساب‌ها و داده‌ها در میان بانک‌های مختلف و موسسات مالی غیربانکی را فراهم می‌کند. این ویژگی در اصل امکان ساخت انواع جدیدی از محصولات و خدماتی مالی را در داخل سیستم مالی متعارف فراهم می‌کند.
با این‌حال، امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi، سیستم کاملا جدیدی را پیشنهاد می‌کند که مستقل از زیرساخت‌های فعلی است. در برخی مواقع به امورمالی غیرمتمرکز، امور مالی باز نیز گفته می‌شود.
برای مثال، بانکداری باز می‌تواند امکان مدیریت تمام ابزارهای مالی سنتی را در یک اپلیکیشن فراهم کند. این کار با استفاده از داده‌هایی است که از چندین بانک و موسسه دریافت می‌کند.
از سوی دیگر امور مالی غیرمتمرکز نیز می‌توان امکان مدیریت ابزارهای مالی کاملا جدید و ابداع روش‌های جدید برای تعامل با آنها را فراهم کند.
سخن پایانی
تمرکز اصلی امور مالی غیرمتمرکز، ایجاد خدمات مالی مجزا از سیستم سیاسی و مالی سنتی است. این ویژگی امکان ایجاد سیستم مالی بازتری را فراهم می‌کند و احتمالا مانع تکرار نمونه‌های پیشین از سانسور و تبعیض در سراسر جهان خواهد شد.
اگرچه ایده‌ی تمرکززدایی وسوسه‌انگیز است اما تمرکززدایی، مناسب هرچیزی نیز نخواهد بود. پیدا کردن بهترین و مناسب‌ترین کاربرد ویژگی‌های بلاکچین برای ساخت مجموعه‌ی مفیدی از محصولات مالی باز اهمیت حیاتی در این زمینه دارد.
اگر امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi موفقیت‌آمیز باشد قدرت را از دستان سازمان‌های متمرکز بزرگ خارج خواهد کرد و آن را به دست جامعه منبع آزاد و افراد عادی خواهد سپرد. پاسخ این سوال که آیا امور مالی غیرمتمرکز می‌تواند سیستم مالی کارآمدتر از سیستم فعلی ایجاد کند یا خیر زمانی مشخص خواهد شد که این پدیده برای استفاده عمومی آماده شده باشد.
اترکس؛ صرافی ارزهای دیجیتال
می خواهید بهترین صرافی برای خرید و فروش ارزهای گوناگون با خدمات خودکار و درگاه بانکی را بشناسید؟ اترکس بهترین گزینه است!
اترکس، صرافی ارزهای دیجیتال با خدمات خودکار و پرداخت از طریق درگاه بانکی است. خرید و فروش ارزهای دیجیتال گوناگون به صورت سریع و امن در اترکس انجام می‌شود. با مزایایی نظیر سرعت، امنیت، تنوع و سهولت، اترکس بهترین گزینه برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال است.
همین حالا به اترکس ملحق شوید و تجربه کار با صرافی مدرن و راحت را تجربه کنید.
بیشتر بخوانید:
تاثیر DeFi بر معاملات ارزهای دیجیتال
کشت سود در DeFi و درآمدی که برای شما خواهد داشت!
